Hốt bạc từ Brexit (Kỳ 3): Tiếng chuông điện thoại

Hốt bạc từ Brexit (Kỳ 3): Tiếng chuông điện thoại

Tin tức sẽ dịch chuyển thị trường, chẳng cần phải bận tâm đến mức độ chính xác của các cuộc khảo sát, giới trader đơn giản chỉ cần biết kết quả trước đại chúng. Và thế là một ngách kinh doanh “béo bở” cho cả hai ngành công nghiệp đã được khai sinh.

Hai năm sau cuộc bỏ phiếu lịch sử, đồng Bảng trở lại mức 1.32 USD, cũng là đáy của cú rơi vào buổi sáng định mệnh đó. Lạm phát tăng, và Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) nói rằng người Anh giờ nghèo hơn so với trước đây. Sự chia rẽ của nước Anh vẫn còn đó, trong khi Chính phủ của Thủ tướng Anh Theresa May thì vẫn đang bế tắc trong công cuộc tái thiết.

Các vấn đề kể trên không phải là những câu hỏi duy nhất chưa được hồi đáp. Sau những nghi vấn của thế giới về việc tại sao các hãng thăm dò ý kiến hàng đầu của nước Anh lại có thể sai lầm đến như vậy (về kết quả thăm dò phe Đi hay Ở sẽ chiến thắng), các nhà lập pháp Anh đã tiến hành một cuộc điều tra để tìm câu trả lời cho việc liệu những cuộc thăm dò gây hiểu lầm (trong cuộc trưng cầu vừa qua và cả trong những cuộc bầu cử khác gần đây) có làm méo mó nền dân chủ hay không.

Thế nhưng, thậm chí các thành viên của một uỷ ban được tuyển chọn của Thượng viện Anh trong giấc mơ hoang đường nhất của mình cũng chẳng thể ngờ được rằng những công ty mà họ đang điều tra lại chính là công cụ thiết yếu cho các tổ chức khác đánh cược lên số phận của quốc gia và những lá phiếu. Trong báo cáo cuối cùng của Thượng viện Anh, công bố hồi tháng 4, chẳng nêu được dù chỉ là chút ít về mối quan hệ giữa các công ty thăm dò và những quỹ phòng hộ.

Geogre Foulkes, Thượng nghị sĩ thuộc Đảng Lao động Anh, là người dẫn dắt đứng đằng sau uỷ ban được lựa chọn. Vào thứ Hai, ông kêu gọi các nhà lập pháp khởi xướng một cuộc điều tra cấp Quốc hội đối với những âm mưu “choáng ngợp” do Bloomberg tiết lộ. “Những trường hợp phạm pháp giống như tình huống của các hãng thăm dò nhiều như lá mùa thu,” Foulkes nói.

Brexit thậm chí cũng chẳng phải lần đầu tiên.

Tại Mỹ, các tờ báo và đài phát thanh quốc gia cũng thuê những hãng thăm dò hoạt động vì lợi nhuận để thực hiện tổ chức thăm dò trong những cuộc bầu cử. Nhưng các tổ chức tin tức luôn giám sát cách thức tổ chức cũng như phân tích các cuộc thăm dò và gán cho chúng các tên riêng khác nhau, nhờ đó họ tự tin hơn về tính độc lập của dữ liệu. Ngược lại, tại Anh thì những cuộc thăm dò bầu cử trên các báo đài lại có cơ chế như một hoạt động xây dựng thương hiệu đối với các hãng thăm dò. Tính phí rất thấp đối với các tờ báo, hay thậm chí là miễn phí, các hãng thăm dò ý kiến dùng những cuộc thăm dò (thực hiện cho giới truyền thông) như một công cụ tiếp thị thu hút các nhóm khách hàng thương mại khác để kiếm lời.

Khoảng 99% trong số hơn 4 tỷ Bảng Anh (khoảng 5.3 tỷ USD) doanh thu của ngành công nghiệp này hàng năm đến từ những bài nghiên cứu liên quan nhiều đến tiếp thị chứ chẳng phải các cuộc bầu cử - những thứ chẳng hạn như, “bạn thích Coke hay Pepsi hơn nào?” Như báo cáo của uỷ ban Thượng viện Anh giải thích, hoạt động thăm dò bầu cử “được nhiều nhân chứng mô tả chỉ như là ‘Tấm áp phích quảng cáo’” cho các hoạt động thương mại của họ.

Các hãng thăm dò đã tìm ra cách để thọc sâu vào ví của những khách hàng thương mại trong suốt cuộc trưng cầu dân ý về độc lập của Scotland vào tháng 9/2014. Mọi chuyện bắt đầu khi đôi cuộc thăm dò ý kiến của YouGov trên các tờ báo Anh lại thổi bùng lên một đợt hỗn loạn trước ngày bỏ phiếu. Lúc bấy giờ, theo YouGov, phe chủ nghĩa dân tộc đang thu hẹp khoảng cách, và rồi những ngày sau đó, đã vượt lên dẫn trước khi mà chiến dịch trước ngày bỏ phiếu chỉ còn chưa đến 2 tuần là kết thúc.

Với tâm lý đầy lo lắng, giới đầu tư khiến đồng Bảng Anh và nhóm cổ phiếu ngân hàng sụt giảm mạnh. Bị sốc trước những gì đang diễn ra, những người đứng đầu Chính phủ bắt đầu phản pháo, và chỉ ít ngày trước cuộc bỏ phiếu, họ đã hứa hẹn phân chia quyền lực nhiều hơn cho người dân Scotland nếu đất nước vẫn tiếp tục là một phần của U.K., một cam kết được gán với cái tên “Lời Thề”. Những người chỉ trích sau đó đã lên án rằng những dữ liệu lệch lạc của YouGov (được chứng minh rõ ràng là hoàn toàn sai so với những lá phiếu thật sự) cuối cùng lại định hình nên tương lai của cả một quốc gia.

Chuông điện thoại trong các văn phòng của YouGov reo như mở hội trong khoảng thời gian nằm giữa các ngày diễn ra các cuộc thăm dò người dân Scotland và ngày diễn ra cuộc trưng cầu dân ý. Trong số đó, có cả các cuộc gọi từ những sếp của các quỹ phòng hộ. Nếu YouGov tiến hành một cuộc thăm dò khác trước ngày bỏ phiếu, các quỹ phòng hộ sẵn lòng mở hầu bao hào phóng để biết kết quả từ 30 phút đến 1 tiếng đồng hồ trước khi thông tin đó được công khai, hai nguồn tin thạo tin cho biết.

Tin tức sẽ dịch chuyển thị trường, chẳng cần phải bận tâm đến mức độ chính xác của cuộc khảo sát, giới trader đơn giản chỉ cần biết kết quả trước đại chúng. Họ chấp nhận chi cho YouGov số tiền gấp nhiều lần số phí cỏn con mà các tờ báo đã trả. Tuy vậy, YouGov đã từ chối những lời đề nghị đó, những người trong cuộc tiết lộ. Thế nhưng, Survation cùng thêm ít nhất một hãng thăm dò nữa, đã thấy cơ hội của riêng mình.

Survation đã triển khai và bán các cuộc thăm dò theo sát đến phút cuối cùng (last-minute tracking polls) và một kết quả thăm dò exit-poll tổng hợp đối với cuộc trưng cầu dân ý Scotland cho một vài quỹ phòng hộ lớn nhất thế giới. Các khách hàng bao gồm Brevan Howard Asset Management, khi đó quản lý khoảng 37 tỷ USD; Tudor Investment Corp; và một quỹ Nhật Bản là Nomura Holdings Inc. Brevan Howard thậm chí còn thuê cả hãng thăm dò lớn thứ hai ở U.K., ICM Unlimited, và tổng hợp dữ liệu từ cả 2 hãng thăm dò để đưa ra quyết định giao dịch, nguồn tin cho biết. Survation và ICM phát trực tiếp kết quả trong cả ngày bỏ phiếu, tạo điều kiện cho các quỹ phòng hộ (là khách hàng của 2 hãng Survation và ICM) đặt cược khi mà cử tri vẫn còn đang bỏ phiếu. Brevan Howard, Tudor và Nomura từ chối bình luận về sự việc.

Sáng sớm hôm sau ngày bỏ phiếu, kết quả áp đảo nghiêng về phía cử tri Scotland từ chối độc lập. Các cuộc thăm dò ồn ào của YouGov đã sai đến 6 điểm phần trăm so với kết quả cuối cùng. Tuy nhiên, cuộc thăm dò exit-poll kín của Survation lại đủ chính xác để các khách hàng kiếm được lợi nhuận, theo thông tin từ các nguồn thân cận. Và thế là một ngách kinh doanh “béo bở” cho cả 2 ngành công nghiệp (ngành thăm dò ý kiến và ngành quản lý tiền) đã được khai sinh.

Vào năm 2015, Đảng Bảo thủ Anh, dưới thời David Cameron, đã thắng thế áp đảo trong cuộc tổng tuyển cử của U.K. Ông Cameron khi đó đã hứa sẽ tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý về tư cách thành viên của U.K. trong Liên minh châu Âu nếu ông chiến thắng. Các quỹ phòng hộ ngay lập tức hiểu rằng, nếu chiến dịch của người Scotland làm dịch chuyển thị trường, thì một cuộc trưng cầu dân ý về tư cách thành viên của U.K. trong khối thương mại lớn nhất toàn cầu sẽ như là một vụ nổ long trời lở đất.

Và lại thêm lần nữa, YouGov bắt đầu nhận được các cuộc gọi từ giới quỹ phòng hộ, thông tin này được cung cấp bởi những nguồn tin thân cận với sự việc. Một lẽ dĩ nhiên, chuông điện thoại tại các hãng thăm dò khác cũng reo liên hồi. Vung tiền mua một lợi thế giao dịch thông qua những cuộc thăm dò exit-poll kín trong những ngày diễn ra trưng cầu dân ý trở thành mối quan tâm hàng đầu của các quỹ phòng hộ. Tuy vậy, sự xoay chiều quan điểm của dư luận thị trường trong suốt những ngày diễn ra chiến dịch cũng có thể mời chào những cơ hội giao dịch đầy hứa hẹn.

*Hốt bạc từ Brexit (Kỳ 1): Lời nhượng bộ

*Hốt bạc từ Brexit (Kỳ 2): Cái giá của thông tin

Vĩnh Thịnh - Tuấn Kiệt (Theo Bloomberg)

FILI