Mỹ sẽ ngừng gia hạn thời gian miễn lệnh trừng phạt Iran sau ngày 02/05/2019?

Mỹ sẽ ngừng gia hạn thời gian miễn lệnh trừng phạt Iran sau ngày 02/05/2019?

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ không gia hạn thời gian miễn lệnh trừng phạt đối với những quốc gia mua dầu từ Iran, dựa trên nguồn tin thân cận từ Bloomberg. Đây là động thái có thể làm chao đảo thị trường năng lượng và có nguy cơ làm đảo lộn các nhà nhập khẩu dầu lớn như Ấn Độ và Trung Quốc.

Bloomberg dẫn lại nguồn tin cho biết, Ngoại trưởng Mỹ chuẩn bị đưa ra quyết định vào buổi sáng ngày thứ Hai (22/04). Những quốc gia được miễn lệnh trừng phạt trước đó bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ý, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ và Đài Loan. Và thời gian miễn lệnh trừng phạt sẽ kết thúc vào ngày 02/05/2019.

Chính quyền Mỹ cũng sẽ đưa ra cam kết từ các quốc gia cung ứng dầu khác, bao gồm cả Ả-rập Xê-út và các Tiểu Vương quốc Ả-rập Thống nhất (UAE), và nhờ đó sẽ bù đắp phần nào cho lượng dầu Iran mất đi, dựa trên nguồn tin thân cận.

Quyết định không gian hạn thời gian miễn lệnh trừng phạt sẽ là một chiến thắng dành cho Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton và các đồng minh của ông – những người cho rằng lời hứa cứng rắn hơn với Iran của Mỹ sẽ vô nghĩa nếu trao quyền miễn lệnh trừng phạt. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và nhóm của ông tỏ ra cẩn trọng hơn, mặc dù họ cũng tranh cãi rằng thị trường vẫn được cung ứng đủ và nhờ đó họ có thể gây áp lực lên Iran.

“Chiến dịch gây áp lực tối đa có thể không phải là tối đa cho đến khi chính quyền Mỹ cắt đứt nguồn dầu xuất khẩu của Iran”, Mark Dubowitz, Giám đốc điều hành của Quỹ Quốc phòng Dân chủ và là người ủng hộ đưa ra các biện pháp trừng phạt bổ sung đối với Iran, nhận định. “Bằng quyết định này, nền kinh tế Iran sẽ hứng chịu áp lực khủng khiếp khi thu nhập bằng đồng nội tệ cạn kiệt và dự trữ ngoại hối tụt dốc”.

Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối nhận định về vấn đề này vào đêm ngày Chủ nhật (21/04). Nguồn tin thân cận cho biết Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nói lại với Thái tử Ả-rập xê-út Mohammed Bin Salman và Thái tử UAE Mohammed Bin Zayed về quyết định này qua điện thoại trong vài ngày trước. Quyết định này đã được tờ Washington Post ghi nhận trước đó.

Khoảng gần 1 năm trước, ông Trump đã rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Iran và 6 cường quốc trên thế giới, đồng thời tái áp đặt lệnh trừng phạt đối với Iran và bất kỳ quốc gia nào làm ăn kinh doanh với Iran. Thế nhưng, ông và các cố vấn hàng đầu đã lo ngại về những tác động của lệnh trừng phạt tới thị trường năng lượng – vốn đã đẩy giá dầu Mỹ tăng vọt tại thời điểm đó. Vì thế, họ đưa ra quyền miễn lệnh trừng phạt cho những quốc gia mua dầu thô từ Iran, bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ.

Một nguồn tin cho biết, một số quốc gia đã được miễn lệnh trừng phạt trước đó buộc phải giảm bớt lượng dầu mua từ Iran trong một khoảng thời gian ngắn.

Ông Bolton và các quan chức trong Bộ Năng lượng Mỹ tranh luận rằng đây là lúc chính quyền Mỹ phải thực hiện mong muốn đẩy kim ngạch xuất khẩu dầu của Iran xuống mức 0. Nhóm của ông Pompeo – dưới sự dẫn dắt của Đại diện Đặc biệt về Iran của Mỹ, Brian Hook – lên tiếng cảnh báo việc loại bỏ đột ngột lượng dầu thô từ Iran (khoảng 1.1 triệu thùng/ngày – có thể gây biến động mạnh và làm giá tăng vọt.

“Chúng tôi chắc chắn không mong chờ ngoại lệ hoặc quyền miễn lệnh trừng phạt”, ông Hook cho biết trong cuộc phỏng vấn vào tháng này. “Trong năm nay, thị trường dầu được cung ứng tốt hơn so với năm ngoái và điều này đặt chúng ta vào vị thế tốt hơn để đẩy nhanh tiến trình buộc kim ngạch xuất khẩu dầu của Iran xuống mức 0”, ông nói.

Rủi ro ở đây là quyết định này có thể khiến giá dầu thô tăng vọt ngay khi ông Trump bắt đầu chiến dịch tái tranh cử Tổng thống Mỹ. Chính quyền Mỹ đã tỏ ra lo ngại về những động thái có thể đẩy giá dầu thô vượt mức 70 USD/thùng. Thế nhưng, hiện giá dầu Brent đã vượt ngưỡng 72 USD/thùng và tiệm cận ngưỡng 73 USD/thùng.

Chính quyền Mỹ cũng đối mặt với những áp lực ngày càng tăng từ những chú diều hâu về Iran tại Thượng Viện Mỹ, bao gồm Ted Cruz của Texas và Tom Cotton của Arkansasm. Họ đang kêu gọi chấm dứt quyền miễn lệnh trừng phạt. Một số thượng nghị sĩ cho rằng việc tiếp tục trao quyền miễn lệnh trừng phạt sẽ mâu thuẫn hoàn toàn với quyết định rời thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 của chính quyền Trump.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)

FiLi